Veliki italijanski reditelj Bernardo Bertoluči je 1976.godine snimio svoje kapitalno remek delo "Novecento", odnosno "XX VEK", koji predstavlja vivisekciju najbolnijih momenata tog krvavog veka, sa posebnim osvrtom na rađanje fašizma u Italiji i ličnim razračunavanjem autora sa tim vremenom i pokušajem da se stavi poseban akcenat na živote običnih ljudi koji su upali u nemilosrdnu istorijsku mašineriju koja melje sve što u nju uleti. Tridesetak godina kasnije, najplodniji balkanski pisac Miljenko Jergović, napisao je svoj "XX. vek", ex-jugoslovenskih "Sto godina samoće", kroz priču o jednoj dubrovačkoj porodici, koja počinje od današnjih dana, a završava se početkom dvadesetog veka. Jergović je iskoristio mogućnost modernog pripovedanja koji je viđen u nekim filmovima (Memento i Irreversibile) i ispričao jednu bolnu balkansku priču posle koje niko neće ostati ravonodušan. Taj način pripovedanja -otpozadi- je jedina stvar koja se može dovesti u vezu sa modernim postupkom, a sve ostalo je matrica čistog storytellerskog pripovedanja koju bi bez puno premišljanja (sasvim sam siguran u to) potpisao i Ivo Andrić.
Moram priznati da sam bio poprilično skeptičan kada sam čuo da je Jergović napisao roman. Bojao sam se da će me izneveriti, pošto sam kao veliki poštovalac i ljubitelj njegovih priča i pripovedaka znao da se svi veliki pripovedači kratke forme (Čehov, Rejmond Karver,Fleneri O Konor) teže snalaze na dugim stazama. Međutim, Jergović je uspeo, ne samo da savlada dužu formu, več i da napiše jedan od najznačajnijih evropskih romana savremene književnosti.
Kao što rekoh, "Dvori od oraha" su Jergovićeva hronika dvadesetog veka, koja se odigrava na području Dubrovnika, Hercegovine, Bosne, Srbije, u kojoj se prepliću tri vere i na kojem je politika sudbina, sa posebnim osvrtom na stvarne istorijske događaje i ličnosti (Kralj Aleksandar, Draža Mihailović, ustaška NDH) čijom se verodostojnošću pisac ozbiljno pozabavio kopajući po arhivama. Likovi romana su više nego zanimljivi i nijednog trenutka nisu bili ugušeni bogatim pripovedačkim materijalom. Glavni tok priče kroz roman dobija više pritoka, dok se pisac trudio da od svake digresije napravi zanimljivu priču. Regina Delavale je okosnica romana koji je ispričan kroz životne priče njene ćerke, braće, muža, majke i oca, na kojima je dvadeseti vek ostavio neizbrisive ožiljke i "obriso ih ko rukom". Osim toga Jergović je prvi pisac bivše Jugoslavije koji je na najautentičniji način uspeo da današnjem čitaocu približi sentiment bivše Jugoslavije kroz priču o običnim stvarima koje su ljudima tada bile bitne, a koji je daleko od kičaste Jugonostalgije.
O Miljenku Jergoviću se na ovim prostorima već dovoljno zna, tako da bi bilo glupo sa vaše strane ako ne biste proverili zašto je baš on jedini veliki pisac iz regiona.
Možda da ekranizuje Zafranović?
ОдговориИзбришиMediteranca najbolje razumije - Mediteranac.